بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ بحث داغ چند سال اخیر جوانانی‌ست که سودای «ثروتمند شدن خودکار» را دارند. یعنی دو سه سالی کار کنند و تلاش کنند، بعد از آن تیمی که چیده‌اند برای آن‌ها درآمدزایی کند و خودشان بروند سراغ ماشین‌سواری و قایق‌سواری و مسافرت‌های لوکس‌شان!

نتورک مارکتینگ؛ آری یا خیر؟
در این مقاله این موضوعات را بررسی می‌کنیم:

بازاریابی شبکه ای چیست؟
چگونه در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنیم؟
تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت های هرمی
ثروتمند شدن با بازاریابی شبکه ای، واقعیت یا توهم فروشی؟
قانونی بودن یا نبودن بازاریابی شبکه ای
حکم شرعی بازاریابی شبکه ای
با ما همراه باشید تا این موضوعات را بررسی کنیم:

بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ؛ آری یا خیر؟
بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ؛ آری یا خیر؟
۱) بازاریابی شبکه‌ای چیست؟
برای آشنایی با بازاریابی شبکه ای که یکی از تکنیک‌های بازاریابی به حساب می‌آید، به ترتیب به موارد زیر توجه کنید.

در بازاریابی شبکه ای، شما تعدادی از اجناس را از یک شرکت می‌خرید و به هر کس، در هر جا که می‌توانید می‌فروشید و بابت این فروش، پورسانت دریافت می‌کنید.
تفاوت این روش با ویزیتوری معمولی که همه می‌شناسیم این است که شما می‌توانید چند نفری را (به عنوان زیرمجموعه) انتخاب کنید، تا آن‌ها هم تعدادی از محصولات آن شرکت را بفروشند. شما بابت فروش زیرمجموعه‌های خود، به صورت جداگانه پورسانت دریافت می‌کنید.
در نتورک مارکتینگ هرچه زیرمجموعه‌های -فعال- بیشتری داشته باشید، بیشتر سود می‌کنید.
بازاریابی شبکه ای (Network Marketing) یا بازاریابی چندسطحی نوعی بازاریابی مبتنی بر بازاریابی دهان به دهان می‌باشد.
به زبان ساده و عمومی، بازاریابی دهان به دهان روشی از فروش است که افراد، خودشان یک محصول را به یکدیگر توصیه می‌کنند (مقاله کامل بازاریابی دهان به دهان).
۲) چگونه در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنیم؟
برخی از اصلی‌ترین روش‌های موفقیت در بازاریابی شبکه ای را می‌توانید در این چند مورد جست و جو کنید:

کیفیت کالا: همان طور که گفتیم، نتورک مارکتینگ بر مبنای بازاریابی دهان به دهان است. یعنی فردی به خاطر کیفیت و یا یک ویژگی خاص یک محصول (یا یک برند)، آن محصول (یا برند) را به فرد (یا افراد) دور و بر خود معرفی می‌کند. خب اگر کیفیت محصولتان پایین است و یا به طور کلی هیچ خاصیت به خصوصی ندارد که مشتری را برای «پول دادن» و خرید کردن قانع کند، نمی‌توانید در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنید.
توانایی مذاکره و فروش: باید مهارت‌های فروش را یاد بگیرید. باید بدانید که چطور با مشتری صحبت کنیم؟ باید بدانید که چطور باید با مشتری مذاکره کنیم؟ باید فنون مختلف بازاریابی حضوری را یاد بگیرید.
توانایی تیم‌سازی و رهبری: گفتیم هر چه زیرمجموعه فعال بیشتری داشته باشید بیشتر سود می‌کنید (چون در ازای فروش آن‌ها هم پورسانت می‌گیرید). در بازاریابی شبکه ای باید توانایی این را داشته باشید که افراد زیادی را به گردتان بیاورید و در آن ها این انگیزه را ایجاد کنید که بهتر و بیشتر کار بکنند.
توانایی رهبرسازی (!): همچنین باید این توانایی را داشته باشید که «رهبر» بسازید. یعنی زیرمجموعه‌هایی را تربیت کنید که خود بتوانند رهبری کنند، تیم جمع کنند، در تیم‌هایشان انگیزش ایجاد کنند، و خلاصه تیمی سخت کوش بسازند.
نتورک مارکتینگ
بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ
۳) تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت‌های هرمی
به نقل از دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تفاوت این دو روش این است که در شرکت های هرمی هیچ کالا یا خدمات ملموسی خریداری نمی‌شود. اعضا باید در شرکت سرمایه‌گذاری کنند و متعهدند که افرادی را نیز به شرکت معرفی کنند و آن افراد نیز باید در شرکت سرمایه‌گذاری کنند.

اما  بازاریابی شبکه ای چیست؟در اولویت اول، بازاریاب باید محصول خود را بفروشد و در اولویت دوم باید زیرمجموعه‌هایی را برای خودش پیدا کند که آن‌ها هم بتوانند بفروشند.

۴) ثروتمند شدن با بازاریابی شبکه ای، واقعیت یا توهم؟
به آمار زیر (منقول از ویکی پدیا و اکونومیست) دقت کنید:

شرکت Amway’s: در کشور انگلیس، تنها ۱۰ درصد از بازاریاب‌های این شرکت بزرگ بازاریابی شبکه ای در ایالات متحده و جهان، توانسته‌اند درآمدی داشته باشند و از بین ۳۳ هزار بازاریاب این شرکت، ۰.۳ درصد از بازاریاب‌ها درآمدی معادل با درآمد معمول و متوسط جامعه داشته‌اند.
شرکت Mona Vie’s: فقط یک درصد از بازاریاب‌های این شرکت توانسته‌اند سود دریافت کنند (۲۰۰۷).
بازاریابی شبکه ای در آمریکا: در سال ۱۹۹۸ درآمد سالانه‌ی بیش از ۹۰ درصد از فروشندگان آمریکایی شاغل در شرکت‌های شبکه ای کمتر از سالانه ۵ هزار دلار بود. رقمی بسیار کمتر از کمترین درآمد لازم برای امرار معاش در آمریکا.
و… (از این دست آمارها را در گوگل جست و جو کنید بسیار است).
درصد بسیار زیادی از افرادی که در بازاریابی شبکه ای فعال هستند درآمد پایینی دارند. حال ممکن است برخی از افراد اذعان کنند که خب این به دلیل تلاش ناکافی آن‌هاست، این طبیعی ست که عده‌ای که تلاش نمی‌کنند و به طبع آن موفق نمی‌شوند زیادند.
اما نکته اصلی این جاست که بسیاری از افراد هنگام جذب در شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای، به آن‌ها غیر مستقیم تلقین می‌شود که این روش، روشی‌ست که در آن می‌توانید بسیار ساده و سریع ثروتمند شوید (به نحوه کشیدن گراف‌ها توسط کسی که شما را پرزنت می‌کند توجه کنید. غیر مستقیم سعی می‌کند به شما بفهماند که میبینی؟ به همین سادگی می‌توانی ثروتمند شوی! و در پایان فقط به یک جمله اکتفا می‌کند که کار ساده‌ای نیستا! سخته).

به نقل از واشنگتن پست، براساس تحقیقاتی که سال ۲۰۱۸ بروی بیش از ۱۰۰۰ نفر از بازاریابان شبکه ای یا MLM sellers صورت گرفته، آمار جالبی بدست آمده است.
اکثریت ۶۰% آنها پس ۵ سال فعالیت توانسته اند به فروش متوسط کالاهای کمتر از ۱۰۰ دلار دست پیدا کنند که عدد بسیار کمی محسوب می شود و ۲۰% از آنها حتی ۱ فروش هم نتوانسته اند داشته باشند. متوسط درآمد اکثریت بازاریابان فعال نیز ساعتی ۷۰ سنت بوده است.

ثروتمند شدن با نتورک مارکتینگ، واقعیت یا توهم؟
ثروتمند شدن با نتورک مارکتینگ، واقعیت یا توهم؟
هدف از بیان این مطلب این است که هیچ ویژگی به خصوصی در بازاریابی شبکه ای وجود ندارد که این شغل را به یک شغل خاص و ویژه درآمدزا تبدیل کند. بسیاری از مشاغل می‌توانند پردرآمد باشند و با تلاش بسیار، نتیجه‌ای شگفت‌انگیز را برای شما رقم بزنند. این شمایید که باید اصولی، صبورانه و با تلاش و ممارست به کارتان ادامه دهید. از این قبیل صحبت‌ها که بازاریابی شبکه ای یک روش خاص و مرموز است و مثلا دولت‌ها نمی‌خواهد که همه آن را بشناسند (چون قرار نیست همه پول‌دار شوند!) و… صرفا یک توهم است.